The Institutes of Justinian, tr. J.B. Moyle, Oxford,1909, P. 58, [E].
٨- مارکس در
ايده ئولوژی آلمانی هم نشان داده بود که چگونه آدميان - به صورت زنده - موجوداتی ممکن الوجودند، و خصلت مادی - يعنی مرگ - عنصری ابدی است: "آيا چيزی ثابت تر و استوارتر از مرگ که نقطه ختمی بر اراده من به صورت دلخواه من است، و ذات مرا به ذات کلی، به طبيعت، به جماعت، و به . . . عنصر قدس می پيوندد، وجود دارد؟ . . ." "سانچو مثال بارزی از ارث می دهد. به نظر او ارث ناشی از ضرورت انباشت و [نياز] خانواده ها قبل از پيدايش نظام حقوقی نيست، بلکه ناشی از
توهم حقوقی ادامه قدرت بعد از پايان عمر و در قلمرو مرگ است. به موازات پيشرفت جامعه بورژوائی و انحطاط جامعه فئودالی، جمهور قانونگذاران بيش از پيش اين توهم را کنار می گذارند (نگاه کنيد به قوانين ناپلئون). لازم به گفتن نيست که قدرت مطلق پدر خانواده و قيمومت اولاد ارشد (majorate) - چه به شکل اقطاع و تيول و چه به شکل های بعدی - پايه های مادی مشخصی دارد. همين پديده را در نزد اقوام قديم، به هنگامی که جماعت منحل ميشود و جای خود را به زندگی خصوصی می دهد، نيز می بينيم. قضيه حق جانشينی در حقوق روم بهترين دليل اين امر است. اما سانچو با انتخاب قضيه جانشينی برای اثبات نظر خويش بدترين مثال ها را برگزيده است، زيرا حق جانشينی بهتر از هر چيز وابستگی حقوق را به شرائط توليدی نشان می دهد (حقوق رومی و آلمانی)" [فا].
37
٩- مارکس در
ايده ئولوژی آلمانی نوشته بود: "تمامی اين سخن پردازی ها، بدآموزی فيلسوفانه ساده لوحانه ای ست. و سوسياليست حقيقی به اين فکر استناد می کند که جدائی ميان زندگی و سعادت بايد از ميان برداشته شود. او برای استوار داشتن اين فکر به طبيعت می نگرد و می بيند نظير اين گونه گسيختگی ها در طبيعت وجود ندارد. و نتيجه می گيرد که چون خود انسان هم پيکری از طبيعت است و همه خواص يک پيکر طبيعی را دارد، پس اين گونه گسيختگی ها در نزد انسان هم نبايد وجود داشته باشد" [فا].
38
۱۰- به
فقر فلسفه اثر مارکس نگاه کنيد. [ما].
39
۱۱ - اشاره ای است به بحث های پرودون با باستيا. نک:
F. Bastiat et P.J. Proudhon, Gratuité du crédit, Paris, 1850 PP. 1-20, 32-47, 285-6, [E,F].
گروندريسه، (جلد اول)، از صفحه ۱٩٥-۲۰٨.
چاپ اول ترجمه فارسی بهار ۱۳٦۳، حروفچينی پيشگام، ليتوگرافی کوهرنگ.
چاپ نقش جهان، صحافی هما.
(چاپ دوم، پاييز ۱۳٧٧)، (چاپ سوم، پاييز ۱۳٧٨).
agah@neda.net
تکثير از: حجت برزگر
۲٧/۰۴/۲۰۰۱
باز تکثير (از روی نسخه واژه نگار) برای اينترنت طبق استاندارد يونی کد (Unicode) فارسی از شبکه زنان استکهلم