آژیر خطر:
به بیماران کوویدی سالمند بطور اتوماتیک مداوای پالیاتیو داده میشود:
«حکم مرگ»

حالا برای اولین بار از بین پرسنل درمانی افرادی جلو آمده‌اند که شهادت میدهند چگونه دکتر به آنها دستور داده به همۀ بیماران کوویدی در خانه‌های سالمندان، مداوای پالیاتیو بدهند - مستقل از اینکه به چنین کاری احتیاج داشته باشند یا نه. «اینها حکم مرگ را از قبل صادر کرده‌اند» - این را پرستاری میگوید که 'اخبار کانال ۴' با او صحبت کرده است.

گروه سالمندان براستی در خلال پاندمی کرونا در سوئد صدمه خورده است. آمار نشان میدهد که تقریباً ۹۰ درصد کسانی که در کل کشور کشته شده‌اند بالای ۷۰ سال داشته‌اند. آمار این را هم نشان میدهد که تقریباً نصف کسانی که در سوئد کشته‌ شده‌اند درست در همین خانه‌های سالمندان جان داده‌اند.

قبلاً هم از اینکه سیستم درمانی در خانه‌های سالمندان واقعاً چطور کار میکند مطلع شده‌ایم و حالا باز هم انتقادهای بیشتری از راه میرسد، در یک رپرتاژ با امضای پَر هرمن‌رود Per Hermanrud. رپرتاژی که همین الآن با هم تماشا میکنیم.

رپرتاژ

لیله‌مورِ ۸۲ ساله هیچ بیماری جدی پیش‌زمینه‌ای نداشت. او خودش غذا میخورد، خودش بیرون میرفت و خرید میکرد و کارهای خودش را خودش انجام میداد بدون نیاز به کمک. میگویند او فامیل و بستگانی نداشت و در جمع دوستانش در خانۀ سالمندانی در ناحیۀ استکهلم که در آن سکونت داشت، راحت و راضی بود. «اخبار کانال ۴» توانست به پرونده‌های پزشکی لیله‌مور دسترسی پیدا کند - البته اسم اصلی او چیز دیگری است.

از این ژورنال معلوم میشود که در تاریخ ۲۳ آوریل تشخیص داده‌اند که او به کووید-۱۹ مبتلا شده. همان روز که جوابِ مثبت آزمایش را به او دادند، دکتر به پرستار خانۀ سالمندانِ محل زندگیش دستور میدهد که لیله‌مور را روی مداوای پالیاتیو، یا مراقبتهای دورۀ پایان زندگی، بگذارد. این تصمیم بدون اینکه از لیله‌مور سؤالی بکنند گرفته شد.

سمیر Samir که در واقع اسم اصلیش چیز دیگری است، پرستار مسئول در خانۀ سالمندانی است که لیله‌مور ساکن آن بود.

سمیر: دستور از بالا میآید که تو باید مراقبت و مداوای پالیاتیو این آدم را شروع کنی. معنیش این است که از پیش حکم مرگ را صادر کرده‌اند.

سمیر میگوید علاوه بر این، دستورالعملهایی که از سوی دکتر میآید معنیش این است که در خانه‌های سالمندان یا خانه‌های سرویس‌داری که او در آنها کار میکند، هر کس جواب تست کوویدش مثبت باشد باید تحت مداوا و مراقبت پالیاتیو قرار بگیرد. این بطور روتین انجام میشود بدون بررسی و معاینۀ فردی، کاملاً در مغایرت با مقررات موجود.

- بله به نظر من این کشتار آدمهای سالخورده است. همین آدمهای سالخورده‌ای که عمری کار کردند و این مملکت را ساختند و از فقر بیرون کشیدند، حالا اولویّتی ندارند و دور انداخته میشوند.

«اخبار کانال ۴» امروز برای اولین بار شهادت کارکنان داخل سیستم مراقبت از سالمندان را نشان میدهد. من با دو نفر که نقشهای کلیدی و مهم دارند صحبت کرده‌ام. یکی از آنها پرستار لیله‌مور است، 'سمیر' که بعلاوه، مسئولیت طبی-درمانی یک واحد مسکونی سرویس‌دار را به عهده دارد. دومی، که اسمش را ماریا گذاشته‌ایم، رئیس چند واحد مجتمع از خانه‌های سالمندان در ناحیۀ استکهلم است. هر دو میگویند که دستورالعملی دریافت کرده‌اند که طبق آن باید به تمام کسانی که ساکن خانه‌های سالمندان و واحدهای مسکونی سرویس‌دار هستند، اگر به کووید-۱۹ مبتلا شده باشند، بطور اتوماتیک مداوا و مراقبت پالیاتیو داده شود.

سمیر: وقتی کسی که ساکن اینجاست به کووید-۱۹ مبتلا شود، باید بطور اتوماتیک تحت مداوا و مراقبت پالیاتیو قرار بگیرد.

گزارشگر: آیا مطمئنی که اینطور است؟

سمیر: بله مطمئن هستم.

ماریا: وقتی ابتلای آنها به کووید۱۹ تشخیص داده میشود، نباید به بیمارستان بروند. در آن صورت باید در همین محلِ سکونتشان مورد مداوا و مراقبت قرار بگیرند، و در این صورت مراقبت و مداوای پالیاتیو به اجرا گذاشته میشود.

گزارشگر: پس معنیش این است که دستور داده‌اند هر سالمندی به کووید-۱۹ مبتلا شود، کمابیش بطور اتوماتیک به مراقبت پالیاتیو سپرده شود...

ماریا: بله، دقیقاً... متأسفانه.

گزارشگر: ما به ژورنالهای پنج نفر مختلف دسترسی پیدا کردیم. هر دوی این کارکنان شهادت میدهند که چطور به پرسنل دستور داده شد که اول داروهای معمولِ مورد مصرفِ سالمندانِ مبتلا را قطع کنند، و بعد مصرف داروهای پالیاتیو را شروع کنند. در هیچکدام از این موارد، نه از خود شخص و نه از بستگان او سؤالی نشده و اجازه‌ای نگرفته‌اند. این تصمیمات را بدون اینکه دکتر بیمار را ببیند گرفته‌اند.

ماریا: برای کم کردن شیوع آلودگی، دکتری برای ویزیت به محل نمیآید، با تلفن احوال میپرسند.

گزارشگر: هیچوقت شده که دکترآدم ساکن اینجا را، که برایش دستور مداوای پالیاتیو صادر کرده، حضوراً ملاقات و معاینه کند؟

سمیر: من دو ماه است که هیچ دکتر مسئولی را ندیده‌ام.

واحد خبری ما به اسناد داخلی مورخ ۱۹ مارس دسترسی پیدا کرد. این اسناد نشان میدهند که خانه‌های سالمندان در آن زمان به وضعیت فاجعه رسیده‌اند. شمار مبتلایان در هر شبانه‌روز دو برابر میشده. در این مقطع زمانی دکتر نگران این بوده که بخش بزرگی از مبتلایان در اثر این بیماری خواهند مُرد.

بنابراین به نظر دکتر بهتر بوده تمام مبتلایان را به مراقبت و مداوای پالیاتیو بسپارد، این برداشت ماریا از ماجرا است.

گزارشگر: حُسن نیّت بوده...

ماریا: حُسن نیّت. دقیقاً. اصلاً اینطور فکر نمیکنم که دکتری خواسته باشد جان کسی را بگیرد. ابداً... اما این کار غلط است. به هر حال غلط بود.

سمیر تعریف میکند که در خانۀ سالمندانی که او کار میکند بیش از ۳۰ نفر مبتلا به کووید-۱۹ پس از تجویز مراقبت و مداوای پالیاتیو جانشان را از دست داده‌اند. یکی از آنها همان لیله‌موری است که قبلاً سالم سالم بود.

گفتگو با گزارشگر در استودیو

پَر هرمن‌رود تهیه‌کنندۀ گزارشی که الآن با هم دیدیم، اینجا در استودیو است.
- پَر، چیزی که جدید است این است که به این وضعیّت نابسامان، حالا خودِ پرسنلی که آن را از درون تجربه میکند دارد شهادت میدهد.

- بله، قبلاً هم اینجا با اعضای خانواده و بستگان سالمندان صحبت کرده بودیم و از زبان آنها شنیده بودیم که کسانی که در خانه‌های سالمندان به کووید-۱۹ مبتلا میشوند را به بیمارستان نمیپذیرند، از درمان و معالجه آنها امتناع میکنند و آنها را به مراقبتهای پالیاتیو میسپارند... حالا برای اولین بار دو تن از کارکنان، دو نفر از دست‌اندرکارانِ واقعاً دخیل هستند که میگویند دستکم در خانه‌های سالمندانی که آنها در آنجا کار میکنند، دستورالعملی هست که طبق آن همۀ سالمندانی که به کووید-۱۹ مبتلا میشوند باید کمابیش بطور اتوماتیک تحت مداوای پالیاتیو قرار بگیرند.

- آیا آنجا چیزی برایت غیرمنتظره بود؟

- بله اگر این واقعیّت داشته باشد، که باید فرض کرد اینطور است ... آنوقت طبعاً تکان‌دهنده است. معنایش این است که کمابیش بطور اتوماتیک.... بله میشود اینطور گفت ... سالمندان را کشته‌اند.

- به هر صورت آنطور که منتقدین میگویند.

- همانطور که منتقدین میگویند.

- مداوای پالیاتیو. این یعنی چی اصلاً؟ این اصطلاحی است که در خلال بحران کووید خیلی شنیده‌ایم.

- بله، دربارۀ اینکه واقعاً چیست میشود چندین و چند رسالۀ دکترا نوشت. اما در این متن، معنیش این است که داروهای اصلی و معمولی را که بسیاری از سالمندان دارند و مصرف میکنند، قطع میکنند و بعد خوراندن داروهای پالیاتیو را به جای آن مینشانند. این داروها اغلب مرفین و داروهای دیگر از این قبیل است برای اینکه، خیلی ساده، بیمار [بیماری که قرارست بمیرد] این دوره را هر چه راحت‌تر بگذراند.

شرکتی که مسئولیّت تأمین خدمات طبی-پزشکی به خانه‌های سالمندانی را به عهده دارد که کارکنانش به تجویز مداوای پالیاتیو کمابیش اتوماتیک شهادت میدهند، در این مورد اظهار نظر کرده است. این شرکت، یعنی شرکت کاپیو Capio میگوید دستورالعمل‌هایش را مرور کرده و انکار میکند که رهنمودی درباره مراقبت پالیاتیو اتوماتیک صادر کرده باشد. ببینیم آنها چه میگویند...

دکتر مسئول شرکت کاپیو Dag Salaj: شرکت ما حدوداً ۲۰۰ مجتمع مسکونی سالمندان در ناحیه استکهلم دارد. تعداد پرسنل بسیار زیاد است، پرسنلی که در این دوره خیلی سخت و زیر فشار بسیار زیاد کار کرده، پیغام و پسغام‌های بسیار زیاد، بکنید نکنیدهای بسیار زیاد داشته‌ایم. مطمئناً بعضی از اینها میتوانند غلط فهمیده شده باشند. اما هستۀ اصلی حرف صریح ما این است که [دکتر اینجا لبخند میزند!-مترجم] ما هیچ حرفی از اینکه همۀ مبتلایان به کووید۱۹ میبایست تحت مداوای پالیاتیو قرار بگیرند نزده‌ایم. این یک تصمیم و تشخیص فردی است که برای هر تک بیمار بطور انفرادی اتخاذ میشود.

- پَر میبینیم که اینجا حرفهای مختلفی میزنند.

- بله، کسانی که من با آنها صحبت کرده‌ام، میگویند که کاملاً از این قضیه مطمئن هستند و هیچ سوء تفاهمی در کار نیست که دستورالعملی در این مورد وجود دارد. اما حتی اگر این یک سوء تفاهم باشد باز هم طبعاً وضعیّت خرابی است. کاپیو مسئول ارتباطات طبی و درمانی در ۲۰۰ خانۀ سالمندان در گوشه و کنار استکهلم است. پس میشود فرض کرد که تعداد محتملاً بیشتری از این دو نفر دچار همین سوء تفاهم شده باشند، و آنوقت بی‌تردید این هم یک مسألۀ خیلی خیلی جدی است.

- خود این کارکنان چه عللی را برای صدور چنین دستورالعملی ذکر میکنند؟

- آنها فرضشان این است که این به وضعیّت شروع پاندمی مربوط میشود. موقعیّتی که میزان سرایت و شیوع آلودگی فوق‌العاده عظیم بود. فکر میکردند که اکثریت سالمندانی که به کووید۱۹ مبتلا شوند در این شرایط به هر حال میمیرند، پس بهتر است ترتیبی بدهند که به بهترین شکل ممکن بمیرند. میگویند دستورالعملها در چنان شرایطی نوشته شده. و اگر اینها واقعیّت داشته باشد، نیّت شاید خوب بوده اما نتایج و عواقبش غلط از کار درآمده.

- در گزارش شنیدیم که دکتر بیماران را ملاقات نمیکند، این چیزی است که نه فقط اینجا بلکه در رپرتاژهای قبلی هم شنیده‌ایم. خیلی ساده میگویند که میخواهند به این نحو شیوع آلودگی را کم کنند.

- اداره سوسیال دستورالعملی در این زمینه دارد که میگوید در دورۀ پاندمی، تماسهای پزشکان باید کم شود. اما این را هم میگوید که معاینات و ویزیت‌های مهم و غیرقابل حذف باید صورت بگیرد. اگر درست فهمیده باشم. بنابراین کسی نباید در مورد چیزی با این درجه از اهمیّت، مثل تجویز مراقبت و مداوای پالیاتیو یا مداوا در مرحله آخر زندگی، بدون حضور یک پزشک تصمیم بگیرد، حتی وقتی که خانۀ سالمندان پرسنل کارآمد و صاحب صلاحیّت در محل داشته باشد. ولی البته با این پاندمی در یک وضعیّت فوق‌العاده غیرعادی قرار گرفته‌ایم.

- چطور میشود تا بیخ و بُن این مسأله را پیگیری کرد؟

- IVO (سازمان بازرسی برای درمان و مراقبت) دارد بطور جدی نحوۀ کار سیستم مراقبت از سالمندان در این دوره را بررسی میکند و میشود فرض کرد که این ماجرا هم موضوع تحقیق و کنکاش دقیق IVO بشود.

- دولت هم از تشکیل یک کمیسیون بزرگ صحبت کرده. آیا آنها هم میتوانند به این ماجرا رسیدگی کنند؟

- اگر اینها واقعیّت داشته باشد، یعنی برداشت این افراد صحیح باشد، آنوقت میشود فرض کرد افراد دیگری هم برداشت مشابهی داشته باشند و در آنصورت این مسأله‌ای میشود که امیدوارم مورد بررسی مقامات قرار بگیرد. [چاقو در هیچ جای دنیا دستۀ خودش را نمیبُرد.—مترجم]

- از این به بعد هم سؤال دیگری در مقابل ماست؛ این ماجرا چقدر عمومیّت دارد؟

- این را نمیدانیم. فقط این را میدانیم که این افراد کاملاً مطمئن هستند که روال کار چنین است، دستکم در آن خانه‌های سالمندانی که محل کار آنهاست و از زیر و بالایش خوب خبر دارند.

* * *

لیله‌مور یکی از آن ۳۰ زن و مرد بی‌گناه و بی‌دفاعی بود که در یکی از خانه‌های سالمندان، به شهادت کارکنان، عملاً به حکم دکتر - البته بدون درد - به قتل رسیدند. هیچ قدمی برای معالجه و نجات آنها از بیماری برداشته نشد. اگر بجای این خبر داده بودند که دکتری در خانه سالمندان از ساکنین مکرراً سوء استفادۀ جنسی کرده است، الآن هر وکیل و وزیر و روزنامه‌نگار و رهبر حزبی مشغول نطق آتشین درباره لزوم رسیدگی فوری دستگاه قضایی و پلیس و مجازات فوری دکتر خاطی بود. اما الآن هیچکس، حتی وزیر مسئول، هیچ حرفی درباره این رپرتاژ تکان‌دهنده و این کشتار عمدی نمیزند. این سکوت مسئولین تأیید دیگری بر این است که به کشتن دادن آدمهایی که زنده نگهداشتن‌شان صرف ندارد، حکمی است که از بالاترین مراجع دولت صادر شده است و کاپیو، شرکت مقاطعه‌کار، فقط یکی از مجریان موفق این سیاست رسمی است. سکوت، نه فقط در ایران که در سوئد هم علامت رضا است.—مترجم

---

پیاده کردن گفتار سوئدی و ترجمه: الف. سامع
شبکۀ زنان - ۱۹ ژوئن ۲۰۲۰